FİBEROPTİK ENDOSKOPİK YUTMA ÇALIŞMASI (FEYÇ) AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI

Fiberoptik Endoskopik Yutma Çalışmasının (FEYÇ) avantajları;

Fiberoptik Endoskopik Yutma Çalışması (FEYÇ) ile elde edeceğimiz bilgiler, MBYÇ‘ye kıyasla daha dar bilgilerdir. Fakat belirtmeliyiz ki bu iki çalışma birbirinin yerini alacak iki çalışma değildir. İkisinden de elde edeceğimiz veriler farklı konular için bizlere ışık olabilmektedir. Mümkün olduğunca ve eldeki imkânlar dahilinde ikisinden de yararlanmak zorundayızdır.

1-) Nazofarengeal, orofarengeal ve larengeal anatomik değişiklikleri değerlendirme konusunda direkt görüşün sağlanamadığı MBYÇ’ye kıyasla üstündür.

2-) Farengeal ve/veya larengeal yapıların duyusal fonksiyonlarını değerlendirmede MBYÇ’ye üstünlük gösterir.

3-) FEYÇ ile yüksek aspirasyon riski olan hastaların yutma fonksiyonunu sıvı gıda veya opak madde kullanmadan değerlendirebilmek mümkündür.

4-) FEYÇ’te, MBYÇ’de olduğu gibi tekrarlayan çalışmaların gerektiği durumlarda radyasyona maruz kalma riski yoktur.

5-) FEYÇ esnasında, hastalarda görsel feed-back etkisinden yararlanılabilir.

6-) Güvenli yutma için değişik stratejiler belirlenmesine yönelik baş çevirme, nefes tutma gibi yöntemler tekrar tekrar denenebilir.

7-) Radyolojik tüm çalışmalara üstün olarak hastaların transportu gerekmez. Mobilize hastalarda klinik muayene koltuğunda, mobilize olmayan hastalarda ise yatak başında rahatlıkla uygulanabilir.

8-) MBYÇ’ye üstün bir konu olarak hasta hakkındaki değişiklikleri çok kısa sürede değerlendirmek gerekmez.

9-) Fayda ve/veya maliyeti göz önüne alındığında radyografik çalışmalardan çok daha uygun bir tekniktir.

10-) Hızlı bilgi gerektiğinde hemen uygulanabilir. Radyolojik çalışmalarda olduğu gibi başka klinik veya çalışanlara bağımlı kalınmaz.

Fiberoptik Endoskopik Yutma Çalışması Dezavantajları

Çalışmayı yapan kişi FEYÇ ile MBYÇ ile elde edilen tüm bilgilere tamı tamamına ulaşamaz. Örneğin;

1-) FEYÇ ile oral kavite içerisinde bolusun miktar ve hareket kabiliyetini göremeyiz. MBYÇ’de ise bolusun oral kavite içerisinde tutulabilme yeteneği, anteriordan posteriora doğru ilerlemesi ve farenkse geçişi çok iyi değerlendirilir.

2-) FEYÇ’in bir diğer yetersizliği de yutma esnasında dil ve farenksin birbirine yaklaşması ile endoskopik görüntünün belli bir süre kaybolmasından kaynaklanır. Yaklaşık 1 saniye süren bu görüntüden (white-out) dolayı farengeal kasların kasılma oranı, epiglotun kapanışı-açılışı, vokal kıvrımların tam yutma anındaki pozisyonu ve üst özefagus sfinkterinin açışlı net olarak değerlendirilemez.

3-) Benzer olarak FEYÇ ile tam yutma esnasında bolusun penetrasyon ve aspirasyonu değerlendirilemez.

4-) FEYÇ ile larengeal yapıların, hiyoidin elevasyonu, değerlendirilemez. Oysaki baryumlu yutma çalışmalarında çok değerli bilgiler elde edilir.

5-) Ek olarak MBYÇ ile elde edilen kantitatif ölçümler, FEYÇ ile yapılamaz.

FİBEROPTİK ENDOSKOPİK YUTMA ÇALIŞMASI (FEYÇ) AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARI

KAYNAKLAR

1. Çiyiltepe, M. M. (2020). Pediatriden Geriatriye Yutma Bozuklukları. SYF 43-46.
2. Gerek, M., Çiyiltepe, M., Atalay, A., & Özkaptan, Y. (2004). Yutma bozukluğunda fiberoptik endoskopik tanı yöntemi ve değerlendirme protokolü. KBB ve BBC Dergisi, 12(1), 25-42.